De les start met een informele “welkom terug” en een icebreaker (vakantiefoto’s delen in tweetallen) om de groepsdynamiek na de vakantie weer op gang te brengen. Met korte spelrondes en duidelijke timing blijft de sfeer luchtig en blijft iedereen betrokken. Door geregeld beurten toe te wijzen (in plaats van alleen vingeropstekers) krijg je bovendien een beter beeld van de hele groep.

Theorieën als behaviorisme, cognitivisme en sociaal-constructivisme worden kort herhaald, net als de growth versus fixed mindset. Met het kernkwadrant reflecteren deelnemers op hun kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën, wat ze vastleggen voor hun persoonlijke didactische, pedagogische en klassenmanagementdoelen. Ook is er kritiek op starre niveau-indelingen; vakgerichte niveaus zouden leerlingen beter bedienen.

Praktische tips voor docenten: kondig pauzes en wisselmomenten duidelijk aan, gebruik feedback en herhaling om te toetsen wat echt blijft hangen. Het belangrijkste inzicht is dat leren méér is dan kennisoverdracht: groepsdynamiek, motivatie, mindset en herhaling zijn cruciaal voor duurzame betrokkenheid en ontwikkeling.

Daarna gaan we ‘30 seconds spelen’ om snel te schakelen adrem en adhoc handelen met een doel om duidelijk te zijn zodat iemand van jouw uitleg leert. Debbie benadrukt dat het maken van materiaal (‘knippen, plakken, lamineren’) aanvankelijk tijd kost, maar daarna veel variatiemogelijkheden biedt. Door fysieke werkvormen en competitie (met random beurten, kleurrijke kaartjes en torentjes) ontstaan haakjes waardoor kennis beter blijft hangen en studenten gefocust raken dankzij een shotje dopamine. Ook het uitleggen aan medecursisten/studenten en intervisie (gezamenlijke reflectie op dilemma’s) blijken krachtige leermiddelen: je leert meer als je anderen iets uitlegt of samen een probleem oplost. Verder komt het spanningsveld aan bod tussen verschillende niveaus in één klas (niveau 2 versus niveau 4) en hoe je daar didactisch verantwoord mee om kunt gaan. Tot slot benadrukt Debbie het belang van variatie, actieve houdingen (staan i.p.v. zitten) en het bewust inzetten van werkvormen om betrokkenheid en leerresultaten te vergroten.

In deze lesvoorbereiding staat het ontwerpen van krachtige, leerlinggerichte leeractiviteiten centraal. Debbie begint met een korte terugblik op het maken van posters over de werking van het geheugen en een “walking gallery” om inhoud te herhalen en met elkaar te bespreken.

In de vorige les heb ik mijn geheugen routekaart gepresenteerd maar vandaag pak ik die van de groep van Mark. Vooral de tekening met het werkgeheugen triggerde me. Ik vertaalde de cyclus nu in de werking van een computer en had meteen het idee dat het principe binnen kwam. 

Vervolgens introduceert zij modelletjes en onderzoeksresultaten die laten zien hoe leren effectiever wordt als je:  

• voorkennis expliciet maakt en inspeelt op de beginsituatie van je leerlingen,  

• variatie aanbrengt in werkvormen (lezing, discussie, doen, reflectie, simulatie e.d.) en daarmee aansluit bij verschillende leer- en voorkeursstijlen (Kolb, meervoudige intelligenties),  

• doelgericht toets- en werkvormen afstemt op je leerdoelen (constructive alignment, Miller’s piramide, Bloom),  

• behoud van motivatie bevordert door autonomie, relatie en competentie (CAR-model) serieus te nemen.  

Als afsluiting noteren wij welke inzichten ze direct in hun eigen praktijk gaan toepassen en welke verdere vragen ze hierover hebben. Die notities van mij staan hieronder maar eerst wat bevindingen van collega studenten.

Tijdens deze bijeenkomst reflecteren de deelnemers op hun lespraktijk en benoemen ze vooral:  

– Het explicieter formuleren en herhalen van leerdoelen, zodat studenten weten wat ze aan het eind van de les bereikt moeten hebben.  

– Het bewuster afstemmen van werkvormen op die leerdoelen en het actiever inzetten van voorkennis.  

– Het doorvragen aan studenten, ook als ze “ik weet het niet” zeggen, om alert luisteren te stimuleren.  

– Het creëren van een veilige leeromgeving en variatie in aanbod om het geheugen te ondersteunen.  

Verder bespreken ze de opzet van lesvoorbereiding (inclusief gebruik van Canvas) en praktische afspraken over het rooster en afwezigheid.

Mijn reflecties mbt de lessen zijn hieronder te beluisteren: