In deze les komen mijn collega docenten aan het woord over hun ervaringen met intrinsieke motivatie, weerstand en demotivatie bij leerlingen (inclusief de leerkuil), het geven en gebruiken van feedback, de keuze van loopbaanbegeleiders, groepsdynamica en diversificatie, het bijhouden van portfolio’s en persoonlijke leerdoelen, het toepassen van denktijd in de les, en de methode van intervisie. Aan de hand van een concrete casus over logistieke uitdagingen in een praktijkruimte (fotografie, video, podcast) worden mogelijke oplossingen besproken, zoals het inzetten van vrijwilligers, kennisclips op SharePoint en stapsgewijze aanpak. Hieronder vind je een zeer gedetailleerd overzicht met duidelijke subtitels en relevante emoji’s.
Het volgende onderdeel is een intervisiesessie waarin ze zowel organisatorische en personele thema’s als klasmanagement en didactiek bespreken. Ze wisselen ervaringen uit over lesopstellingen en de “kinosfeer”, de aanpak van grensoverschrijdend gedrag, de balans tussen autoritair en meegaand optreden, en de mogelijkheden voor differentiatie en leerling-zelfregulatie. Uiteindelijk komen ze tot het belang van heldere, consistente regels en een veilige, professionele teamcultuur waarin casuïstiek regelmatig wordt gedeeld.
Verder gaan we door praktische mededelingen over Canvas en een vooruitblik op klassenmanagement. Daarna wordt toegelicht hoe deelnemers een leertraject ontwerpen (reisplan, leeruitkomsten, pitch) voor hun portfolio. In groep ontwerpen ze een 30-minuten mini-les rond één breinprincipe, met AI-ondersteuning voor een vlogscript. Afgesloten wordt met een nabespreking over groepsdynamiek, leercomfort en procesgericht denken.
Lees verder: Titel nog aanpassen les8Intrinsieke motivatie
– Docenten merken dat hun eigen motivatie soms wankelt: “Redelijk, maar nog vaag.”
– Het belang van intrinsieke motivatie wordt gekoppeld aan het leerproces van studenten.
– Thema’s mogen de motivatie niet blokkeren; focus op het eigen verhaal en leerdoelen.
De leerkuil
– De leerkuil: het moment dat je je bekwaam voelt, nieuwe leerstof ontvangt en onzeker wordt.
– Doorgaan door de leerkuil leidt tot diepere, trotse leerervaring; vermijden ervan levert oppervlakkig leren op.
– Studenten (en pubers) vinden dat lastige, angstige gevoel onaangenaam en geven soms de docent de schuld.
– Normaal onderdeel van leerproces; gevoelens omarmen en soms reflecteren of uitleg aanpassen.
Feedback en reflectie
– Feedback van studenten is waardevol maar kan voortkomen uit leerangst en projectie.
– Studenten verwerken feedback nog te weinig: ze kopiëren woorden in plaats van inhoud toe te passen.
– Bewijslast: feedback maakt het leerproces zichtbaar en moet deel uitmaken van de beoordeling.
– Weinig gerichte lessen in feedback geven/vragen; binnenkort start “Leer Kunsten” met aandacht voor feedback.
Loopbaan- en coachkeuze
– Studenten krijgen in de eerste weken een coach toegewezen, daarna keuzevrijheid uit docenten.
– Gelijkmatig stemmenlijst voorkomt overbelasting van populaire coaches.
– Klik tussen coach en student beïnvloedt groei; mogelijkheid tot switchen blijft belangrijk.
Groepsdynamica en diversificatie
– Rekening houden met persoonlijke leerdoelen en leerstijlen bij groepsvorming.
– Actieve, stille en buitenlandse studenten bewust spreiden over groepen voor balans.
– Vroeg in norming-/stormingfase aandacht besteden aan klasveiligheid en groepstaken.
– Kletspot en creatieve check-in vragen bevorderen onderlinge kennismaking en groepscohesie.
Portfolio en eigen leerdoelen
– Studenten werken met persoonlijk leerplan: leerdoelen en planning van opdrachten.
– Bewijsdocumenten: studenten moeten zelf feedback vragen en aantonen dat ze verbeteringen doorvoeren.
– Projectonderwijs dwingt hen continu na te gaan waar ze staan en hoe ze feedback verwerken.
Denktijd en vraagstelling
– Korte pauzes (5–10 seconden) na een vraag bevorderen deelname en scherpte.
– Bij complexere vragen (rekenen) kan meer denktijd nodig zijn, soms tot een halve minuut.
– Variëren in vraagvormen en inzet van check-in of theether voor willekeurige beurttoewijzing.
Intervisie aanpak
– Vier fasen: verkennen (situatie schetsen), waarderen (positieve punten benoemen), reflecteren (adviezen formuleren), evalueren (selectie adviezen).
– Procesbewaker waakt voor beurtregeling en to the point blijven.
– Casus kiezen uit eigen praktijk en in 30 minuten doorlopen.
– Terugkoppeling: wat neem je mee, wat laat je liggen?
Casus: praktijk op maat
– Probleem: logistiek en tijdgebrek in praktijkruimte voor fotografie, video en podcast binnen een regulier rooster.
– Eerstejaars maken portfolio van drie media-uitingen zonder duidelijk doel of ruimte; tweede/derdejaars werken vraaggestuurd.
– Uren gekoppeld aan projecten, onduidelijkheden leiden tot onrechtvaardige studiebelasting en uitval.
Aanbevelingen en oplossingen
– stap 1: splits instructies in korte, thematische kennisclips (video/audio) op SharePoint
– stap 2: wervingsmail voor vrijwilligers en gepensioneerde docenten uit lokale clubs voor extra begeleiding
– stap 3: soft-skillssessies door collega’s of externe vrijwilligers inplannen naast praktijklessen
– stap 4: fasering: eerst instructies aanbieden, daarna logistieke en roosteraanpassingen bespreken
– stap 5: projectdocenten wijzen op SharePoint-instructie en duidelijke planning per onderdeel
Tools en professionalisering
– SharePoint als kennisbank voor instructievideo’s en achtergrondmateriaal
– AFAS en Ossen-aanbod: cursussen zoals didactisch coachen, leer kunsten en basisdidactiek
– PDG-integratie: enkele cursussen al in rooster, andere los aanmelden via AFAS
– Teams: opdrachten inleveren, feedback en verbetercyclus vastleggen in documenten
Conclusies
– intrinsieke motivatie en doorwerken in de leerkuil horen bij leren; gevoelens erkennen
– gerichte feedbackcultuur versterken door lessen en tools (Leer Kunsten, kennisclips)
– bewuste coach- en groepskeuze bevordert klik en groei; intervisie helpt oplossingen verkennen
– logistieke uitdagingen in praktijkonderwijs vragen om stapgewijze aanpak: kennisclips, vrijwilligers en soft skills
– professionals kunnen via AFAS en Ossen extra didactische en coachingsvaardigheden ontwikkelen
– gezamenlijk reflecteren en experimenteren leidt tot duurzame verbetering van onderwijspraktijk
Organisatorische en personele kwesties
– Pensioen- en werktijdregelingen:
• Verschillen in opbouw, overgangsregelingen en keuzemogelijkheden
• Impact op inzetbaarheid en werkbelasting
– Stageplanning en teamverantwoordelijkheden:
• Rollen van docenten bij stagebegeleiding
• Afstemming binnen het team over taken en rooster
• Communicatie met BPV-bedrijven
Klasopstellingen en kinosfeer
– Busopstelling versus kringopstelling:
• Busopstelling bevordert frontale sturing maar beperkt interactie
• Kringopstelling stimuleert overleg, onderlinge kennismaking en betrokkenheid
– Invloed van de “kinosfeer”:
• Sfeer in de klas: rust versus dynamiek
• Fysieke indeling als instrument om groepsdynamiek te beïnvloeden
• Aandacht voor akoestiek, zichtlijnen en bewegingsvrijheid
Omgaan met grensoverschrijdend en storend gedrag
– Waarschuwen of uitsturen:
• Eerste signaalfunctie van een waarschuwing
• Eruit sturen als laatste sanctie
– Pitfalls van autoritair optreden:
• Risico op vijandigheid, ontmoediging van zelfsturing
• Reacties van leerlingen als spiegel voor docentgedrag
– Gevaren van te meegaand handelen:
• Onvoldoende grenzen, vervagende regels
• Ontbreken van respect en structuur
– Escalatiestappen:
• Duidelijke protocollen, overleg met zorgcoördinator of teamleider
• Documenteren van incidenten
Didactische werkvormen en differentiatie
– Differentiatie naar instroomniveau:
• Basis-, kader- en gemengde groepen anders benaderen
• Opdrachten in complexiteit of tempo aanpassen
– Stimuleren van leerling-zelfregulatie:
• Van docentgestuurde instructie naar begeleid zelfstandig leren
• Doelen, planning en reflectie door leerlingen zelf laten uitvoeren
– Variatie in didactische werkvormen:
• Groepswerk, duo-opdrachten, presentaties
• Digitale tools en adaptieve leermaterialen
– Balans instructie – verwerking:
• Korte, krachtige instructiemomenten
• Ruimte voor zelfwerkzaamheid en feedback
Teamcultuur en intervisie
– Regelmatige casusbesprekingen:
• Veilig klimaat voor open reflectie
• Leren van successen en valkuilen van collega’s
– Professionele samenwerking:
• Eenduidige afspraken en normen over klassenmanagement
• Doorlopende dialoog over aanpak en verbeteringen
– Ondersteuning en scholing:
• Interne workshops over gedragsmanagement en didactiek
• Inzet van ervaringsdeskundigen en externen
Conclusies
– Duidelijke, consistente regels zijn cruciaal voor een veilig leerklimaat
– Een professionele teamcultuur met regelmatig overleg versterkt kwaliteit en cohesie
– Door open intervisie over casussen blijft het team continu verbeteren en blijven docenten ondersteund
Praktische mededelingen
– Bijwerken van Canvas:
– Actualiseren van de planning voor komende weken
– Uploaden van nieuwe PowerPoints bij de modules
– Aanpassen en toevoegen van handleidingen en ondersteunende documenten
– Technische tips en reminders:
– Navigatie en sneltoetsen in Canvas
– Deadlines en notificatie-instellingen controleren
– Communicatiekanalen: wie waarvoor aanspreken bij vragen
Vooruitblik op klassenmanagement
– Introductie van kernbegrippen: routines, regels en relaties
– Belang van een veilige leeromgeving
– Voorbereiding op volgende sessie: leesmateriaal en reflectievragen
– Tip: voorbeelden van effectief klassenmanagement in de praktijk
Ontwerpen van een leertraject
– Reisplan:
– Overzicht van stappen van start tot eind
– Tijdsplanning per fase
– Leeruitkomsten formuleren:
– SMART-principe toepassen (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden)
– Pitch voor portfolio:
– Kernboodschap van het traject in 1 minuut presenteren
– Gebruik van voorbeelden en korte casussen
Groepsopdracht mini-les
– Vorming van groepjes (3–4 personen)
– Keuze van één breinprincipe (bijv. aandacht, geheugen, emotie)
– Onderdeel van de mini-les:
– Lesdoel formuleren: concreet gedrag of kennis na afloop
– Voorkennisactivatie: korte activiteit om bestaande kennis te activeren
– Instructie: uitleg en demonstratie van de nieuwe stof
– Werkvorm: interactieve oefening (quiz, discussie, simulatie)
– Afsluiting: samenvatting, reflectie of evaluatie
AI-integratie voor vlogscript
– AI inzetten als scriptgenerator:
– Promptkeuze: hoe een duidelijke, concrete opdrachtformulering creëert
– Voorbeeldprompts voor uitleg van breinprincipe
– Reflectie op prompt en output:
– Kwaliteit van de gegenereerde tekst beoordelen
– Aansturing aanpassen voor betere resultaten
– Leerproces versus eindproduct:
– Leren over AI-mogelijkheden en -beperkingen
– Focus op kritisch denken bij gebruik van gegenereerde inhoud
Nabespreking en reflectie
– Groepsdynamiek:
– Samenwerkingsvormen en taakverdeling
– Communicatie en conflictmanagement
– Leercomfort:
– Ruimte voor vragen en fouten maken
– Balans tussen uitdaging en ondersteuning
– Procesgericht denken:
– Belang van iteratief ontwerpen (feedback, bijstellen)
– Continu reflecteren tijdens lesvoorbereiding
Conclusies
– Goed bijgewerkte Canvas-omgeving is essentieel voor helderheid en structuur.
– Een doordacht leertraject (reisplan, leeruitkomsten, pitch) vormt de ruggengraat van het portfolio.
– Groepsopdrachten bevorderen samenwerking en diepgaand begrip van breinprincipes.
– AI kan het ontwerpproces ondersteunen, mits prompts zorgvuldig gekozen en geëvalueerd worden.
– Procesgericht denken en reflectie dragen bij aan effectievere lesvoorbereiding en meer leercomfort.
Lesreflectie:
